Dikkatli Çocuğun Ebeveyni Olmak
Çocuklarda Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite
Ve
Beslenme İlişkisi
Uzman Psikolog Burçin Demirkan
Dikkat eksikliği hiperaktivite; Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, 2 yaşından itibaren tespit edilebilen bir sorundur. Ailelerin böyle bir sorunu farketmesi çoğu zaman okul öncesi ve okul çağı dönememine denk gelir. Hiperativite ve dikkat daığınıklığı sorunu çocuklarda, bozulmuş veya azalmış dikkat, hiperaktivite ile karakterize, sosyal ve duygusal gelişimi ile okul başarısını olumsuz yönde etkileyebilen önemli bir sorundur. Ülkemizdeki görülme sıklığının % 4-8 arasında değiştiği ve bunun da yaklaşık 30 kişilik bir sınıfta 2 öğrencinin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olabileceği anlamına geldiği belirtilmektedir.
Hiperaktivite, aşırı hareketlilik anlamına gelmektedir. Bununla birlikte, bu terim dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocukların tümünü iyi anlatan bir terim değildir. Çünkü hiperaktivite olmadan da dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ortaya çıkabilir. Dolayısıyla hiperaktivitenin eşlik etmediği ancak dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısı alan çocuklar olabilmektedir.
Belirtiler genellikle okul öncesi dönemde başlasa da daha ileri dönemlerde de ortaya çıkabilmekte ve bazen yetişkinlikte de devam edebilmektedir. Genellikle de okuma güçlüğü ve/veya yazma sırasında görülen tersten yazılmış harf veya işaretlemelerle izlenen öğrenme güçlüğü sorunları ile dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu eş tanı olarak izlenebilmektedir.
Kimi aileler çocuklarının dikkat süresinin çok kısa olmasından, kimileri ise aşırı hareketlilikten şikâyet edebilmektedir. Alışılmışın dışında fiziksel olarak aktif olma olarak tanımlanan hiperaktivite, oturmakta ve sakin kalmakta sorun yaşama, düşünmeden hareket etme gibi dürtüsel davranışlar, dikkat ve odaklanma sorunu, unutkanlık, sırasını beklemekte zorlanma, detayları gözden kaçırma ile kendini gösterir.
Aileler çoğu zaman okul öncesi dönemde dikkatsizlik ve/veya aşırı hareketlilik belirtilerini gözlemler ancak sorunun boyutu genellikle çocuğun yapılandırılmış, kurallı ve kalabalık bir ortam olan okula başlamasından sonra belirginleşir. Öğretmenler çocukların dikkat, ilgi ve davranışları konusunda ortalama bir kanaate sahip oldukları için belirtileri ailelere göre daha çabuk fark edebilirler.
Dikkatli Çocuğun Ebeveyni
Hiperaktivite ve dikkat dağınıklığı probleminde travmaların aile içi ilişki sorunları ve hatalı beslenmenin etkisi olduğuna dair birçok deneyimimiz bulunmaktadır. Özellikle doğal olmayan şekerler, GDO’lu bakliyatlar, hazır yoğurtlar bağırsak florasını bozmaktadır. Ağır metaller, beyni nörolojik olarak olumsuz etkilemektedir.
Bebekler, alışveriş merkezleri gibi mekanlarda ortam temiz hava ile temas etmemektedir. Havalandırma gibi sistemler kullanıldığı yerlerde ağır metaller aşağı inmektedir. Bu nedenle 0-6 yaş aralığındaki düşük puset kullanan çocuklar bu metallere daha çok maruz kalmaktadırlar. Bozulan gıdalar, oksijenin az olduğu yerler negatif duyguları daha çok hiperaktivite neden olur. Çocukların sağlıklı olabilmesi için beslenme uzmanlarının kontrolünde sağlıklı beslenebilmeli, temiz havaya maruz bırakılmalıdır.
Kaynaklar:
Harvard Health Publications, Harvard Medical School, Attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD) in children http://www.health.harvard.edu/adult-and-child-adhd/attention-deficithyperactivity-disorder-adhd-in-children (Temmuz, 2017)
Harvard Health Publications, Harvard Medical School, Diet and attention deficit hyperactivity disorder http://www.health.harvard.edu/newsletter_article/Diet-and-attention-deficit-hyperactivity-disorder (Temmuz, 2017)
National Institute for Health and Care Excelence (NICE), Attention deficit hyperactivity disorder: diagnosis and management., 41 p. (Clinical guideline; no. 72), 2016
Öner P., Aysev A., Atınoğlu İ., Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ve Özgül Öğrenme Güçlüğü, http://www.turkpsikiyatri.org/arsiv/adhd-brosur-anababa.pdf (Temmuz, 2017)