OTİZM  
Uzm. Psikolog Burçin DEMİRKAN

Otizmin günümüzde sıkça rastlanan bir tanı olduğunu görmeye başladık. Bazı uzmanlara göre otizm yalnızca Türkiye’de değil tüm dünyada yaygınlaşmakta.

Bize göre otizm nedir, ne değildir?
Otizm, genellikle yaşamın ilk üç yılı içinde ortaya çıkan; sosyal etkileşim, sözel ve sözel olmayan iletişimde problemler, tekrarlayıcı davranış ve kısıtlı ilgi alanları ile kendini gösteren, karmaşık gelişimsel bir bozukluktur.

Otizmin biyolojik kaynakları konusunda birçok şey söylense de kesin bir netlik olmadığı kanısındayız. Otizmin oluşumunda genetik faktörlerin etkili olmasına rağmen, çocuğun daha anne karnındaki cenin halinden çocukluğunun ilk yıllarına kadar çevrenin çeşitli olumlu etkileriyle (anne babanın bilinçli ve pozitif duygu aktarımı, profesyonel yardım vb.) bu problem ortadan kalkabilir.

Otizmin Tipik Belirtileri Nelerdir?
Bu semptomlar çok hafif ya da çok şiddetli olabilir. Her bir semptomun etkisi de diğerinden farklı olabilir. Ayrıca, bu davranışlar birçok farklı sebeple ortaya çıkarak, gelişimine uygun olmayacak şekilde sergilenebilir.

• Göz kontağı kısıtlıdır ya da yoktur.
• Çevreye ilgisizdirler.
• Adına tepki vermezler.
• Aşırı hareketli ya da hareketsiz olabilirler.
• Bazıları fiziksel temasa (öpülme, sarılma vs.) izin vermez ya da hoşlanmazlar.
• Çoğunlukla insanları değil cansız varlıkları tercih ederler.
• Sosyal ve duygusal açıdan kendilerini izole ederler.
• İşaret etmezler, ihtiyaçlarını yetişkinin elini kullanarak ifade ederler.
• Taklit becerisi yoktur ya da sınırlıdır.
• Konuşma birçoğunda gelişmemiştir.
• Konuşma gelişse bile bunu iletişim aracı olarak kullanmazlar.
• Ekolaliktirler, söylenenleri papağan gibi tekrar ederler.
• Zamirleri ters kullanırlar.
• Uygun olmayan vurgulamalar, kalıp cümlelerle konuşurlar.
• Mekanik ve tek düze ses tonu kullanırlar.
• Uygunsuz gülme ve kıkırdamalar vardır.
• Düzen takıntıları vardır.
• Nesne takıntıları vardır. Objelere gereksiz yere bağlanma (İp, pet şişe, araba…)
• Rutinlerindeki değişikliklere tepki gösterirler.
• Tekrarlayan davranışları vardır. (Nesneleri çevirme, el çırpma, kanat çırpma, zıplama, kendi etrafında dönme, parmak ucunda yürüme…)
• Oyuncaklarla gerektiği gibi oynamazlar. (Arabaları dizerler, topu çevirirler…)
• Hayali oyun oynamazlar.
• Sürekli aynı oyunları oynamayı tercih ederler.
• Bazıları çok inatçıdır.
• Bazıları ses, acı, koku, ışık ve dokunuşa aşırı hassasiyet gösterebilir.
• Bazıları soğuk, sıcak, acıya duyarsız olabilir.
• Bazıları tehlikeye karşı duyarsız olabilir.
• Yemek yeme bozuklukları vardır.
• Bazıları kendine, çevresindekilere ve eşyalara zarar verebilir.
• Beklemeye ya da isteklerini ertelemeye pek tahammüllü değillerdir.